Arykanda Antik Kenti Finike Antalya :
Arykanda Antik Kenti, Antalya’nın Finike İlçesinin Arif Köyü sınırları içerisinde yer alır. Finike – Elmalı yolunda ve Finike’den itibaren Toroslar’a doğru 27 km sonra Çatallar’a varılır. Yolun uzun bir bölümü çam ve sedir ağaçları ile kaplıdır ve çok güzel bir manzara vardır.
Kent bir İngiliz gezgin tarafından 1838 yılında keşfedilmiş. 1971’den bu yana da kazı yapılıyor. Kazılar Ankara Dil Tarih Coğrafya Fakültesi öğretim üyesi Prof. Cevdet Bayburtluoğlu tarafından yürütülüyor.
Arykanda hem konumu, hem de büyük ölçüde sağlam kalmış yapıları nedeniyle gezmekten çok keyif alınabilecek ören yeri niteliğindedir. Yazın en sıcak günlerinde bile rahat nefes almanızı sağlayacaktır. Bu sayede sizi pek rahatsız etmeyecek havası ve her noktasından görülebilen, tüm vadiyi içine alan panoramik manzarası cezbedicidir.
Kent Adını Nereden Almaktadır
Arykanda, Likya dilinde Ary-ka-wanda dır. Ary-ka-wanda, yüksek kayalığın yanındaki yer anlamına gelmektedir. Kentin adının filolojik açıdan yerli Anadolu dilini yansıtmaktadır. Bu açıdan bakıldığında bölgenin en eski şehirlerinden biri olduğunu anlaşılmaktadır.
Antik Kentin Tarihi
Arykanda’nın yanı sıra, son yıllarda Limyra ve Patara’da geç Kalkolitik çağ – erken bakır çağı baltaları bulunmuştur. Bu bulgular genel olarak bu bölgenin yoğun olarak iskan edildiğine işaret etmektedir. Ancak, II.bine tarihlenen taş balta dışındaki buluntulara dayanarak, şehir tarihini İ.Ö. 5.y.y.dan önceye götürmek güçtür. İ.Ö. 5.yy ait yerli beylerden Kuprili ve Aquwami’ye ait sikkeler, Pers egemenliği sırasındaki Arykanda’yı yansıtmaktadır. Bunu İ.Ö. 4.yy tarihlenen Limyra beyi Perikles’e ait sikkeler izlemektedir.
Limyra Egemenliğindeki Arykanda
Bu duruma göre Arykanda’nın bir süre Limyra egemenliğinde kalmıştır. Daha sonra İskender ile birlikte el değiştirmiş olduğu düşünülmektedir. İskender’in ölümünden sonra bölgenin diğer şehirleri gibi Ptolemaiosların eline geçmiştir. Ardından Seleukosların eline geçmiştir. Apemea (Dinar) Barışından sonra ise Rodos’un kontrolüne girdiği bilinmektedir.
İ.Ö. 2. yy’da Arykanda’nın Likya Birliğine dahil bir şehir olarak sikke bastığını biliniyor. İ.S. 43’te İmparator Claudius’un Likya Birliğine son verdiği tarihte Likya Bölgesi Pamphylia ile birlikte bir eyalet haline getirilip Roma’ya bağlanmıştır.
İ.S. 2. yy’da Arykanda isminin çeşitli kaynaklarda çokça anıldığı görülmektedir. İ.S. 240 yılında büyük depremden sonra kısmen onarılan şehir, Bizans egemenliği sırasında “Akalanda” veya “Orykanda” adıyla anılır. Kalıntı ve Bizans kaynaklarına dayanarak 11. yy kadar varlığını izleyebildiğimiz Arykanda’nın bu tarihten sonra yeri değiştirilip bugünkü karayolunun güneyine taşınmış olması mümkündür.
Antik Kentin Yerleşimi
Arykanda kenti, Şahinkaya diye bilinen sarp bir kaya yüzeyinin dibinden başlayan, güneye eğimli arazi üzerinde yer almaktadır. Kentte en üst seviyede yer alan yapı, Şahinkaya’nın güney batı eteğindeki gözetleme kulesidir.
Kulenin güneyindeki üçgen plan veren Akropol’ün kentin ilk yerleşim yeri olduğu düşünülmektedir. Bu alanın doğusunda bouleuterion ve doğusundaki üç dükkanın kuzeyinde İ.Ö. 4.yy’da inşa edilmiş Güneş Tanrısı Helios adına yapılmış tapınak bulunmaktadır.
Antik Kentin Konumlanması
Kentin gözetleme kulesinden sonra en üst seviyedeki diğer yapısı İ.S. I.yy’da inşa edilen stadion dur. Tek uzun kenarlarında oturma sıraları yer almakta, diğer uzun kenar yamaca açılmaktadır. Bir alttaki terasta, bölgenin ufak fakat en iyi korunmuş tiyatrosu yer alır. En alttaki terasta ise agora ve meclis binası işlevi de veren odeon görülür. Şehrin güneydoğusunda bulunan gymnasium, hamamın hemen yanında yer almakta ve hamam-gymnasium görünümü vermektedir.Şehrin doğu nekropolü olarak isimlendirilen mezar alanı, bir çoğu ayakta kalmış anıt mezarlarla dikkati çeker. Birbirine teras görevi gören anıt mezarların tümü İ.S. 2.yy aittir. Bunların altındaki terasta çatı hizasına kadar ayakta kalmış hamam, şehrin iyi koruna gelmiş yapılarından biridir. Şehrin su ihtiyacı, büyük bir beceri ve su mühendisliği örneği gösteren tesislerle sağlanmaktadır. Aykırıçay’ın çıktığı yerde sarp kaya yüzeylerine oyulmuş dört ayrı seviyedeki kanal, şehre su getiren sistemin ana hatlarını oluşturur.
Tarih Turizmi Türkiye’nin Her yerinden Fışkırıyor : https://youtu.be/MkSlPr8evH8
